DE ZEGEN VAN DE STILTE
“God is onze kleding, die ons liefdevol inwikkelt en vasthoudt, die ons omhelst en ons niet wil loslaten.”
Ik kijk naar mijn trui, dicht op mijn huid, die mij warm houdt op deze koude winterdag. Is God echt zo dichtbij? Zo dicht om mij heen?
Dit prachtige beeld van God als kleding om ons heen, hebben we te danken aan een vrouw van ruim zeshonderd jaar geleden. In die tijd woedde er een andere epidemie in Europa, waar maar liefst een derde van de bevolking aan overleed. De Zwarte Dood, werd het genoemd. Midden in die tijd van enorm verlies en verdriet koos deze vrouw ervoor om als kluizenares te gaan leven en ze sloot zichzelf op in een stenen cel naast een kerk.
Had zij ook haar familie verloren, kinderen misschien zelfs? Ze was al dertig jaar, dus die kans was groot. Maar veel weten we niet van haar. Zelfs haar echte naam niet. Ze wordt Juliana genoemd naar de kerk waar ze als kluizenares in een stenen cel leefde, de St. Julian’s Church. En haar achternaam is ‘van Norwich’ geworden, naar haar woonplaats in Engeland. Ze leefde van 1342 tot 1416.
Ik ben een tijdje geleden in Norwich geweest. Het is één van die mooie mysterieuze Engelse steden met donkere gebouwen, middeleeuwse straatjes en talloze kerken. De plek waar Juliana leefde, is er niet meer. Toch was ze in haar tijd erg populair, veel mensen kwamen naar de cel toe om met haar te praten door het raampje en ze brachten haar eten. De reden dat Juliana zo bekend was? Haar geschriften. Daarin schreef ze de visioenen op die ze van God had gezien op het moment dat ze ernstig ziek was.
Leven in zelf-isolatie
Juliana koos voor zelf-isolatie, zou je ook kunnen zeggen. In een tijd waarin een ziekte grote ravage aanrichtte en het leven chaotisch was, vond zij een plek van rust en kalmte. Ze had de tijd om op te schrijven wat echt belangrijk was, om haar gedachten op een rijtje te zetten. Geen verkeerde keuze, denk ik, als ik me weer eens opwindt over het wereldnieuws en de ellende en het onrecht en het gedoe. Jezelf terugtrekken op een plek waar je je kunt richten op wat belangrijk is en op die manier tot steun zijn voor talloze mensen.
Want dat is wat Juliana betekende voor mensen: troost en steun. De manier waarop zij over God scheef, was vernieuwend en hoopvol. Ze had in haar visioenen God leren kennen als Degene die overloopt van liefde. Er is alleen maar liefde, schreef ze. De zonde bestaat niet, het is enkel de afwezigheid van het goede. Dat kon ze alleen maar schrijven omdat ze zelf ook door de duisternis heen geweest was, het verdriet en de pijn zelf had ervaren. Uiteindelijk is de liefde alles wat telt.
Zo ontstonden ook haar bekendste woorden: ‘All shall be well and all shall be well and all manner of thing shall be well.” Alles komt goed… Geen zoethoudertje, maar een rotsvaste hoop dwars door alle duisternis heen.
God dichtbij brengen
De religieuze autoriteiten waren niet erg blij met wat Juliana schreef, maar door haar grote populariteit viel er weinig tegenin te brengen. Ze waren vooral beducht voor de manier waarop Juliana over God schreef, ze bracht met haar beelden God zó dichtbij als maar weinig gebeurde in die tijd. En daarvoor gebruikte ze beelden die heel herkenbaar en levendig waren. Misschien kon alleen een vrouw die beelden opschrijven.
Ze noemde God onze Moeder, omdat de manier waarop God zichzelf aan mensen geeft, lijkt op moederliefde. Ze noemde God ‘homely’, huiselijk of gewoon, om aan te geven hoe dichtbij God is. En dan ook het beeld van de kleding die ons omringt. Allemaal beelden die benadrukken dat God niet de afstandelijke God die veel theologen uit die tijd schenen te beschrijven.
De zegen van de stilte
Zo werd Juliana van Norwich in de stilte van haar kluizenaarscel één van de meest gelezen schrijvers van niet alleen haar tijd, maar van alle tijden. Nog steeds zijn haar geschriften populair en worden ze overal gebruikt als troost temidden van roerige tijden. Voor mij persoonlijk is Juliana één van mijn favoriete voorbeelden. Wat mij betreft vergeten we haar voorlopig niet.
Gertine Blom
Oprichter van Vrome Vrouwen
zie: www.vromevrouwen.nl
Beeld B&B de Koornzak, Middelburg, Memories by Marleen
