MOEILIJKHEDEN IN HET LEVEN ALS COMPOST OM TE GROEIEN 

Wanneer psychosociaal therapeut Annemieke Jansen (34) met cliënten spreekt, probeert ze de ander stil te laten staan bij wat er leeft. ‘Niet ik los het probleem op, maar door de inzichtgevende gesprekken leert de ander dit zelf te doen’ De Apeldoornse droomde al van een eigen praktijk toen ze puber was. In het gezin waar ze opgroeide, werd er niet geleerd om te praten over gevoelens. Omdat ze het belang van openheid over gevoelens zo sterk ervaart, gunt ze het een ander om dit juist wel te leren. 

Wanneer ik Annemieke vraag naar drijfveren, moet ze even nadenken. ‘Liefde drijft mij. Wanneer ik heling zie bij een cliënt, ervaar ik dit al een stukje hemel op aarde. Ik geloof dat God door mensen heen werkt, dat wij Zijn handen zijn in deze wereld.’ Hoe is dit te rijmen met de gebrokenheid van deze wereld? Annemieke: ‘Ik ben een onvolmaakt mens. Dat we in een gebroken wereld leven, is een feit. Toch is dit een soort heling van een andere orde. Wanneer je vastzit in rouw of er emotionele littekens zijn, zou je kunnen zeggen dat je nooit heelt. Het is een heling op een ander niveau. Een heling in gebrokenheid.’ Vreugde in je hart, vrede van binnen omdat je weet dat God met je is. 

Samen met Annemieke ga ik in gesprek over Wij waren, ik ben; het boek dat Israel van Dorsten schreef over zijn traumatische jeugd. Volgens de therapeut werkt de jeugd altijd door in het heden. ‘Wanneer je als kind altijd onder stress hebt geleefd, heeft dat ook lichamelijke gevolgen. Een trauma slaat zich op in ons lichaam, waardoor je klachten kan ontwikkelen.’ Hierbij spreekt Annemieke over de zogenoemde ‘window of tolerance’. Dit ‘venster van verduren’ bestaat uit drie lagen. Zolang de stress binnen dit raam blijft, is er niets aan de hand en functioneert iemand goed. Loopt de stress te hoog op of duurt het te lang, dan schiet de stress buiten het raam. Bij kinderen gebeurt dat makkelijker als er geen volwassene is die ze kalmeert. De onderste laag laat de ondergrens van het stressniveau zien; er gebeurt te weinig. In het middelste de vak, dat staat voor het  optimale spanningsniveau heb je genoeg uitdaging en voel je een bepaalde ruimte waarin je kan handelen. Wanneer je een laag naar boven gaat, kom je terecht in de bovengrens. Dan ervaar je teveel spanning om goed te kunnen handelen. ‘Wanneer je veel hebt meegemaakt in je leven, schiet je snel naar boven, waardoor je reacties op situaties bepaald worden. Een reactie op trauma blokkeert je brein. Het is heel helpend om te kijken wat iemand nodig heeft om in de middelste balk terecht te komen en te blijven.’

Volgens Annemieke zou je de situatie in Ruinerwold kunnen vergelijken met een strafkamp. ‘Als kind ben je altijd bezig, in welk gezin dan ook, om de glimlach van je ouders te behouden. Voor kinderen zijn ouders als een God; ze lijken alles te weten.’ Wanneer ouders zich tegen het kind keren, doet het kind er alles aan om dit te herstellen. ‘De angst om afgewezen te worden zit in ons allemaal. In de praktijk komen mensen vaak met vermomde klachten, maar de angst voor afwijzing is vaak de oorzaak van een probleem.’

Bij Israel van Dorsten was de religieuze manipulatie in zijn jeugd duidelijk aanwezig. Hierover schrijft hij: ‘Ik leef met mijn vader en de rest van de familie in een gezamenlijke hallucinatie. We zitten in een collectieve psychose waarbinnen ik iedere dag in meerdere persoonlijkheden verander.’ Een gevolg van religieuze manipulatie kan wantrouwen naar de buitenwereld zijn. Annemieke vergelijkt veilige hechting met twee benen. Met het ene been heb je vertrouwen in jezelf en met het andere been sta je met vertrouwen in de wereld. Wanneer een kind veilig gehecht is, vertrouwt het zowel op zichzelf als de ander. ‘Of je een kind manipulatief opvoedt in verbinding met religie, heeft alles te maken met het beeld dat je als ouder van God hebt.’ 

In zijn boek schrijft Israel: ‘Voor het eerst realiseer ik me hoezeer ik gemanipuleerd wordt door vader. De wond in mijn hart is een opening naar een nieuw tijdperk.’ Herkent Annemieke dit uit de praktijk? Ze beaamt dit, ook als ze naar haar eigen leven kijkt. ‘De moeilijkheden in je leven zijn een soort compost om te kunnen groeien. De vraag hierbij is: word je ergens beter of bitter van? Je hebt een soort ontwaken nodig om alles wat er in je leven gebeurd is te kunnen zien.’

Meer informatie over het boek kan je hier vinden. Ben je benieuwd naar het werk van Annemieke? Neem dan een kijkje op haar site.